Yükseköğretimde 21. Yüzyılın’ın Değişim Gücüne ve Yükselen Eğilimlerine Yanıt
Bilgi ekonomisi, küreselleşme ve gelişen teknolojiler sonucunda yükseköğretim kurumlarında değişime duyulan acil bir ihtiyaç söz konusudur. Dünyada gerçekleşen bu gelişmeler, insanların ve ülkelerin hayatlarını ekonomik, sosyal, kültürel ya da politik olarak etkilemekle kalmıyor, aynı zamanda üniversitelerin de arasında yer alan tüm ilgili kurumların eylem ve süreçlerini etkilemeye devam ediyor. Dünyanın çeşitli bölgelerinde yükseköğretim konusunda çalışan mesleki kurumlar ve dernekler, 21. yüzyılının bu değişen ve dönüşen ortamında ortaya çıkan bazı ortak temaları ve konuları öne çıkarmaktadırlar.
Avrupa Yükseköğretim Bölgesi (EEHA), 48 farklı ülkenin dahil olduğu uluslararası işbirliği ile ülkelerin yükseköğretim sistemlerinin birbiriyle uyumu konusunda çalışırken özellikle öğrenci ve öğretim üyesi değişim programları, iş bulabilirlik gibi konulara ağırlık vermektedir. Bu çerçevede EEHA, yükseköğretim kurumlarının dönüşümü için bazı önerilerde bulunmaktadır. Kalite güvence mekanizmalarını güçlendirme, akademik özgürlük, ifade özgürlüğü, öğrenci sendikalaşması ve kurumsal özerlik gibi başlıklar bu öneriler arasında yer almaktadır.
Avrupa Üniversite Birliği (EUA) öğretim ve öğrenme, araştırma ve kalite güvence gibi konulara odaklanırken bazı temel problem alanlarını da tartışmaya açmıştır. EUA, sürdürülebilir kalkınma, enerji, Avrupa değerleri, çeşitlilik ve kapsayıcılık konularının yanı sıra yönetim ve özerklik gibi konuları da yükseköğretim kurumlarının ele alması gereken problemler olarak ön plana çıkarmaktadır.
Asya Yükseköğretim Planlama Derneği (HEPA), Pan-Asya Üniversite Planlamacıları Ağı kapsamında 2017 yılında kurulmuş bir dernektir. Yükseköğretimde en acil ele alınması gereken ‘dijital dönüşüm’ konusunu yakın zamanda Asya üniversitelerinde yaptıkları anket ile araştırmışlardır. Bu anket sonucunda dijital dönüşümün çevrimiçi ve harmanlanmış dersler olarak gerçekleşmekte olduğunu ve bu durumu destekleyen olumlu etkenler olduğu gibi zorlukların da bulunduğunu dile getirmişlerdir. Destekleyici etkenlerin, öğrencilerin öğrenme deneyiminin ve doyumunun artması, üniversite sıralamalarındaki gelişim gibi konular olduğu, zorlukların ise daha çok dijital pedagoji ve teknoloji konusunda öğretim üyeleri ve öğrencilerde uzmanlık, uygulama, ve istek eksikliği olduğu belirtilmiştir.
Latin Amerika ve Karayip Üniversiteleri Derneği (UDUAL) 21 ülkeden 200 üniversite üyeliği olan ve 1949 yılında kurulmuş en eski derneklerden biri olarak, yükseköğretimi ilgilendiren dünyadaki temel problem alanlarını şu şekilde özetlemişleridir: Küresel dünyada teknolojik değişimler ve bilgi toplumu, demografik dinamikler, iklim değişikliği, eşit haklar ve üniversite özerkliği.
1969 yılında kurulan Amerikan Yükseköğretim ve Akreditasyon Derneği (AAHEA) bağımsız ve kar amacı gütmeyen bir kurum olarak kendisini demokratik çok-ırklı bir toplumda etkili eğitim aracılığıyla insan sermayesi yetiştirmeye adamış olduğunu vurgular. AAHEA, nitelik, hesap verebilirlik, ve yükseköğretim kurumlarında sürekli gelişimi amaçlar ve bu amaçların bazı temel değerler – kurumsal özerklik, öğretim üyelerinin entelektüel ve akademik otoritesi, nitelikli eğitim – ışığında yapılması gerektiğini savunur.
Son olarak, Birleşik Krallık’ta parlamentodan gelen talep doğrultusunda oluşturulan Yükseköğretim Komisyonu (HEC) yükseköğretim, iş dünyası ve siyasi partilerin temsilcilerini içeren bağımsız bir kurum olarak yükseköğretim konularını ele almaktadır. Bu komisyon son dönemlerde yükseköğretimde engellilik, iş bulabilirlik, uluslararasılaşma ve sürdürülebilirlik konularını ele almaktadır.
Tüm bu önde gelen meslek örgütleri ve derneklerin çalışmaları ve odaklandıkları konular, eylemin gerçekleştiği yükseköğretim kurumlarında değişim için bir güç oluşturur. Üniversiteler mevcut sorunlara daha aktif bir şekilde yanıt vermeli ve araştırma, öğretim ve topluma hizmet rolleri çerçevesinde gerekli değişimler için itici kuvvet olmalıdır. Ayrıca, üniversiteler bu değişimin doğasını ve değişimi gerektiren güçlerin etkisini yakından inceleyip, yükselen eğilimleri iyi belirlemelidir. Bunun sonucunda da yükseköğretim kurumları hem öğrencilere ve hem de akademisyenlere toplumların ihtiyacı olan kapasiteyi geliştirecek olanakları sunmalıdır.
5. Uluslararası Yükseköğretim Çalışmaları Konferansı (IHEC), 21. yüzyılın getirdiği konuları, sorunları, ve değişim hareketlerini ilişik aşağıdaki sorular kapsamında ele almayı amaçlamaktadır:
- Yükseköğretim kurumlarının dönüşümünü etkileyen güçler ve eğilimlerin doğası nedir?
- Yükseköğretim kurumları, değişim için nasıl itici bir güç olabilir?
Bu sorular ışığında, yükseköğretim kurumlarında yönetim, liderlik, araştırma, öğretim ve öğrenme ve topluma hizmet gibi temel konular aşağıdaki alt-temalar kapsamında IHEC 2020 konferansında ele alınacaktır:
- Üniversitenin rol ve işlevleri
- Yükseköğretim politikaları ve etkileri
- Kurumsal özerklik ve yönetişim
- Demografik değişimler, çeşitlilik ve kapsayıcılık
- Yükseköğretimde adalet, eşitlik, ve erişim
- Akademik meslek
- Öğretim ve öğrenme süreçleri
- Öğrenci katılımı, mezuniyet ve mezun ilişkileri
- Mezunların iş bulabilirliği: 21. yüzyılbecerileri
- Bilgi üretimi ve araştırma
- Yaşamboyu öğrenme
- Uluslararasılaşma
- Yükseköğretimde göç ve mülteciler
- Akademik destek hizmetleri: Üniversite öğrenci danışmanlığı, akademik danışmanlık, öğrenci işleri
- Üniversite –toplum işbirliği ve sosyal sorumluluk